یکی از مسائل ژنتیک که مورد توجه طراحان کنکور تجربی و امتحانات نهایی زیست شناسی است، موضوع گامت شماری می‌باشد. گامت شماری به ظاهر ساده به نظر می‌رسد اما چند نکته‌ی خاص دارد که اگر آن ها را ندانید ممکن است در حل سوالات گامت شماری کنکور به مشکل بخورید. در این قسمت از آموزش زیست شناسی در زیست استار، قصد داریم یکی از نکات مهم گامت شماری کنکور را به شما آموزش بدهیم. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اصل و فرمول گامت شماری
هنگام گامت شماری باید به تعداد الل های هتروزیگوت توجه داشته باشید. به عنوان مثال ژنوتیپ AaBbCCdd 4نوع گامت تولید می‌کند. به عبارت دیگر هر الل هتروزیگوت 2 نوع و هر الل هموزیگوت 1 نوع گامت تولید می‌کند. برای گامت شماری ژنتیک فرمولی در نظر می‌گیرند که به قرار زیر است:
- تعداد انواع گامت: 2 به توان n
- n: تعداد الل هتروزیگوت
در مثال بالا هم 2 الل هتروزیگوت Aa و Bb داریم که با توجه به فرمول ذکر شده، این فرد می‌تواند 4 نوع گامت تولید کند.
گامت شماری در زنان
هنگامی که در سوالات زیست کنکور یا امتحانات نهایی زیست در مورد گامت شماری زنان سوال می‌شود، باید حواس خود را جمع کنید؛ به احتمال زیاد طراح یک تله‌ی آموزشی در سوال قرار داده است. پاسخ انواع گامت تولید شده در زنان بستگی به نوع سوال دارد. با هم عبارات مختلف را بررسی می‌کنیم.
عبارت اول
زنی با ژنوتیپ AaBbCCdd چند نوع گامت تولید می‌کند؟
پاسخ: چون در صورت سوال فعل “می‌کند” را آورده است، جواب 1 نوع گامت است. زیرا زنان در هر ماه 1 نوع گامت تولید می‌کنند که همان تخمک است و بقیه، 3 گویچه قطبی هستند که از بین می‌روند و در فرایند تولید مثل شرکت نمی‌کنند.
عبارت دوم
زنی با ژنوتیپ AaBbCCdd قادر به تولید چند نوع گامت می‌باشد؟ / توانایی تولید چند نوع گامت را دارد؟
پاسخ: شاید فکر کنید پاسخ این سوال هم مثل سوال اول است. اما باید به کلمه های این سوال توجه کنید. در این سوال از عبارت “قادر به تولید می‌باشد” و “توانایی تولید دارد” استفاده شده است. مشخص است سلولی که 2 نوع الل هتروزیگوت دارد توانایی تولید 4 نوع گامت را دارد. درست است که فرد مورد نظر زن است اما این زن با این ژنوتیپ می‌تواند 4 نوع گامت تولید کند. اما در عمل در هر ماه 1 نوع گامت تولید می‌کند.
عبارت سوم
زنی با ژنوتیپ AaBbCCdd در هر ماه چند نوع گامت می‌تواند تولید کند؟ / توانایی تولید چند نوع گامت را دارد؟
پاسخ: در کمال ناباوری پاسخ این سوال 1 نوع گامت است. چرا که در صورت سوال به کلمه‌ی “در هر ماه” اشاره کرده است، باید توجه داشت که در هر ماه هر زنی می‌تواند فقط 1 نوع گامت تولید کند که آن هم تخمک است. پس اگر کلمه‌ی “در هر ماه” را از این عبارت حذف کنیم، مانند عبارت دوم می‌شود که در این صورت منظور سوال در طول زندگی شخص است؛ نه در 1 ماه.
همانطور که دیدید، در گامت شماری ژنتیک کنکور باید توجه داشته باشید که اولا شخص مورد نظر مرد است یا رن. و در مرحله بعدی اگر فرد مورد نظر زن بود، باید به عبارت سوال به خوبی دقت کنید تا بتوانید جواب درست به سوال بدهید.
مقاله ی چگونه زیست بخوانیم؟ را از دست ندهید.
